Renuka

मौनताको लय बोल्न नजानेर पनि होइन बोल्न नसकेर पनि होइन  छाएको छ अजिब मौनता म वरिपरी आक्रोशको आगो ओकल्ने जिब्रो आगोलाई अक्षरमा उनेर आगो लेख्ने औँला यो माटोलाई रगत चढाएर  माटोकै सुगन्ध बाँड्नेहरुलाई सलाम गर्ने हात आशाको धरहरा ढलेकाहरुको मनको बीभत्स चित्र देख्ने आँखा जबर्जस्ती जिब्रो थुतिएकाहरुको बोल्न बाँकी करुणमिश्रित विद्रोही आवाज सुन्ने कान यी सबै सबै लकडाउनमा छन् र खोज्दै आफ्ना ओठहरुको सुर मौनताको लय भित्र चुपचाप चुपचाप छन्  मौन मौन छन्  तर मौन हुनु शान्त हुनु होइन रहेछ  म देख्दै छु  मेरो मनको एकान्तवासमा  मनकै बहाबलाई टक्क रोकेर  कसैको अभिमानको पर्खाल भत्काउन शक्ति सन्चय गर्दै अग्लिदै छ एउटा नदि म महशुस गर्दै छु बारबारका प्रहारहरुलाई छातीका गहिराइमा खाँदेर भित्रभित्रै बिद्रोहका लाभाहरु सल्काएर ज्वालामुखिको तयारी गरिरहेको   म भित्रको भुमिगत पहाडको उष्णता म तैरिरहेकी छु त्यो आन्ध्र महासागर माथि जहाँ पटक पटक भाला रोपेपछी मेरो घाइते स्वाभिमानबाट बगेका रगत र जबर्जस्ती खनाइएका विषाक्त विचारहरुको नदि मन्थन भैरहेका छन्  अनि पर्खिरहेकाे छ द्रौपदीका खुला केश फिॅंजाएर विस्फोटका लागि  एउटा भयानक

शीर्षक-तस्विरको मान्छे पटक   पटक   झुम्मिरहन्छु   म   तिम्रो   तस्वीर   वरिपरि जसरी   झुम्मिरहन्छ   बत्तीको   उज्यालो   वरिपरि   पुतली   । अन्धकार   सुनसान   रातमा खुब   गिज्जिन्छु   तिम्रो   तस्वीरसँग , चस्माको   फ्रेम   भित्रका ती   निश्चलआँखाहरु   माल्दिभिरको   दह   जस्तै   लाग्छ   ।   बेबाक   पौडिरहन्छु   पौडिरहन्छु   । तिम्रो   बढिरहेको   स्वास   ठ्याक्कै      हावाले   काउकुती   लगाएर   गएपछिको बैँसको   पात   जस्तै   लाग्छ   । जो   पोखरी   छेवैमा   उभिएर   खुब   सुस्याइरहन्छ  ,   म   त्यो   पातलाई   अझै   गिज्याइदिन्छु। घरीघरी   ललिपप   बन्छु , तिम्रो   मुखभित्र   पसेर   एकछिन   जिब्रोमाथी   बसिरहन्छु   । घरी   तिम्रो   गालाको     खोपिल्टो   भरी   पोखिन्छु   । औँलाहरुले   बिस्तारै   सुमसुमाउँछ्न विशाल   छातिको   जंगललाई   परपर   पुगेपछि   साउनमा   मुल   बनेर   पानी   निस्किएको   पाटन   झैँ   भुक्लु   भुक्लु   उम्लिरहेझैँ   लाग्छ   तिम्रो   धड्कन   कान   नजिकै   लगेर   सुन्छु  , टाँसिएरै   सुन्छु   ।   मेरै   हृदय   पुकारेजस्तो

यसोधरा ! रुँदै अन्धकारले   शीत झारेपछी उज्यालिदा रहेछन् दिनहरु र त्यसरिनै उज्यालिरहेका रहेछन्   भगवानहरु , मान्छेहरु   । यसोधरा ! तिमी त्यही अन्धकार बन्यौँ , भङ्ग गर्दै मातृसुखको असिम आनन्दलाई   थोपरेरे तिम्रो छातीमाथी वियोगका आँसु र अनुत्तरित कैयन   प्रश्नहरु   डुबाएर चुर्लुम्म दुखको गहिरो सागरमा दुखकै निर्वाण खातिर निस्किए   पिता र पतिको कर्तव्य देखि बिमुख   तिम्रो अर्धाङ्ग   र कहलिए महामानव तर तिमी त यसै विलायौ जसरी बिलाए घामको पहिलो झुल्कोसँगै कैयन शीतहरु । तिमी त यसै गुमनाम भयौ जसरी गुमनाम भइरहेकाछन बत्ती मुनिका समयहरु । यसोधरा ! इतिहास विचरी बनाउन उद्द्त छ तिमी र तिमीजस्तै कैयन अनुहारहरुलाई   गोमा , सती , सीता , राधा ,   वृन्दा , द्रौपदी , गान्धारी या   याे युगकी जसाेदाबैन   यस्ता अनगिन्ती  पात्र र चरित्रहरु   पटक पटक उभिरहन्छन् कैयन प्रश्न बोकेर   मेरो मथिङ्गलमा     यो कुन ग्रहण हो ?   को द्वारा सुनियोजित ? जुन सधैं अर्धाङ्गिनीको भागमा लागिरहन्छ

भोक खाएर अघाउनु प्यास पिएर हृदय भिजाउनु  सडक ओछ्याएर सुत्नु आकाश ओडेर निदाउनु आँखाभरीका गह्रौँ सपनाहरूलाई जुत्ता बनाएर रहरका तुनाहरुले कस्दै कच्याक कुचुक कुल्चनु  र हिँडिरहनु यावत अप्ठ्याराहरु  तर  नरोकिनु यात्राहरुमा नहार्नु जिन्दगीसँग  जिन्दगीमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण जिन्दगी हुन्छ ।

पहाड   दृढ विस्वास अदम्य साहस बोकेर सदियौंदेखी अविचल उभिएको पहाडको छातिमा उम्रीएकी हुँ   आओ हावाहरु हो आओ  कति आउँछौँ आओ हुरी बनेर या हुन्डरी बनेर आओ तर सक्नेछैनौ मेरा पैतालाहरु डगमगाउन मेरा यात्राहरु खलबलाउन बरु यि स्वाभिमानी छातिमा  जब ठोक्किनेछन तिम्रा प्रहारका झोक्काहरु हठात फर्केनेछौ तिमी  जसरी फर्कन्छ  मेरी छोरीले ऎनामा  कैद गरेको सूर्य ।

मायाको रङ                                                                     रेणुका जि सी खतिवडा                                   चन्द्रपुर ४ रौतहट  कतै टाढा बसेर  किन बर्साउन खोज्दैछौ  यादहरुको वर्षात ? किन पठाइरहेका छौ मेसेन्जरका भित्ताभरी यि राता मुटुका चिन्हहरु ? उहिले पो  एक समय थियो , कतै भिडभाडमा पनि  तिमीलाई बिर्सुँलाकी भनेर तिम्रो यादको पछ्यौरीभित्र  मुटु गुटुमुटु पारेर हिंड्थेँ । एकान्तमा तिमीलाई नै सम्झी सम्झी तिमीलाईनै कल्पी कल्पी  घरी सुर्यमुखी झैँ मुस्कुराउँथे घरी लज्जावति झैँ  खुम्चन्थेँ । मेरो मनबारीको माली   तिम्रा यादहरुको फोहोराबाट  आफैलाई निथ्रुक्क भिजाइदिन्थेँ ।     जसै तिम्रो  मनबारीमा अरुनै फुलहरु फुलिरहेको देखेँ । तिमी भँवरा बनेर तिनै फुलहरुमाथी  डुलिरहेको देखेँ । देखेँ विस्वासले सुम्पिदीएको  मेरो मुटु फुटाएर  होली खेलिरहेको देखेँ । अनि  बचेखुचेको त्यही  मुटुलाई  पोको पारेर फर्केकी हुँ  तिम्रो यात्राबाट  तर  थकित नबनी कम्पित नबनी विचलित नबनी तिम्रो यादको दुखाइलाई  सियो बनाएर सिलाएकी हुँ  आफ्नै छाती आँखाका नुनिला ढिकाहरुलाई  मलहम बनाएर लगाएकी हुँ चराइरहेको घाउम

पैताला                                             रेणुका जि सी खतिवडा                               चन्द्रपुर ४ रौतहट    प्रत्येक बिहान सँगासँगै ब्युँझन्छन दुइजोर आँखाहरु तर ब्युँझदनैनन्  पैतालाहरु एकजोर पैतालाहरु  सुनामीको बेग बनेर  पुग्छ्न भान्छाघर,   निभाएर केहिबेर अझै सुत्ने रहर जलाउँछन स्टोभका  बर्नरहरु  चहार्दै चोठाकोठा सँगाल्छन धुलोका कणहरु धुलोका कणसंगै थन्काउँछन डस्बिनभरी,  हावासंगै उड्ने मनका रहरहरु  हतारीन्छ्न भर्न गाग्री र गाग्री जस्तै नानीका मुखहरु शान्त पार्दै प्रत्येक कोठाबाट पड्किने बन्दुकहरु, बाबैको तातोपानी चस्मा र पत्रीका  आमैका गन्थन, पुजाका लोहोटा,  ओछ्यानभरीका असरल्ल सिरक  बाँटाभरीका साना ठुला कपडा कुकरका सिटिको सिँसीँका कर्कशहरु ढिला भैसक्यो छिटोका आवाजहरु  यि सबै सबै सुन्दै सुन्दै ठिक समयमा ठिक ठिक ठाउँमा  साना ठुला देवता सबैलाई पुज्दै  कुदिरहेका यि पैतालाहरु देख्दा लाग्छ,  यि पैतालाको दौडको कुनै अन्त्य छैन विश्रामको लागी कुनै स्थान छैन वस कुदिरहन्छन कुदिरहन्छ्न निचोरिरहेको आफ्नो  पेट थमथमाउदै कुदिरहन्छ्न चिमोटिरहेको अनुहारमा  कृत्रिम मुस्कान छर्दै प्याज जस्तै

सम्बन्ध हिसाब किताब गरेर नजोडिदो रहेछ तिमी अर्कै बगैँचाको माली म अर्कै बगैँचाको फूल न सक्छौ मलाई उक्काएर आफ्नो फूलबारीमा रोप्न न सक्छौ माली बनेर म सम्म आउन बुझेका छौ  तिमीले तिम्रा सिमा बुझेकी छु मैले मेरो परिधि र पनि त  तिम्रा  प्रेमिल नजर म सम्म आएर अडिन्छन । म तिम्रो हातबाट निथ्रुक्क रुझ्ने सपना बोकेर मुस्कुराइरहन्छु। आँखा खुला भएर पनि त सपनाजस्तो केही देखिदो रहेछ सम्बन्ध हिसाब किताब गरेर नजोडिदो रहेछ ।

शीर्षक- मनभित्रको   मान्छे  ! ए   मेरो   मनभित्रको   मान्छे  ! तिमीलाई   सम्झन   मलाई   कुनै   एकान्त   चाहिदैँन तिमीलाई   देख्न   मैले   आँखा   खोल्नुपर्दैन तिमी   त   आभा   हौ त्यो   घामको जो   बादल   भित्र   लुकेर   पनि   उज्यालोको   कमी   हुन्न   दिन्नौँ   । जब   छाम्छु   तिम्रो   हृदयको   ढुकढुकी   म   छु   भनेर   ढुक्क   रहन्छु   जब   पाउँछु   तिम्रो   स्पर्श   धपक्कै   बलेर   सिध्याउँदै   स्वयंलाई   मैन   झैँ   पग्लिरहन्छु   जब   हराउँछु   म   यो   दुनियासँग   या   आफैसँग   तब   तिमीभित्र   भेटिन्छु   तिमीभित्र   ।